Tornalama İşlemi ve Çeşitleri

Tornalama, birçok sektörde parça üretimi için kullanılan oldukça esnek bir imalat yöntemidir. Yüksek hassasiyet gerektiren ölçülerde ve pürüzsüz yüzey kalitesinde parçalar üretilebilmesi nedeniyle tercih edilmektedir. Özellikle, silindirik ve eksenel simetriye sahip parçaların üretiminde büyük önem taşır. Otomotivden havacılığa, makine imalatından savunma sanayisine kadar geniş bir kullanım alanı bulunmaktadır.

Tornalama İşlemi Nedir?

Torna tezgâhlarında iş parçası döndürülerek, kesici takım yardımıyla malzeme kaldırılır ve istenilen ölçü veya şekil elde edilir. İş parçası yüksek devirle dönerken, kesici takım doğrusal hareket ederek talaş kaldırır. Böylece hem ölçüsel doğruluk hem de istenilen yüzey kalitesi sağlanır.

Geçmişte torna işlemleri tamamen manuel yapılmaktaydı. Ancak bu yöntem, sürekli operatör müdahalesi gerektiriyordu. Günümüzde ise CNC (Bilgisayarlı Sayısal Kontrol) sistemleri sayesinde süreç daha hızlı, verimli ve tekrarlanabilir hale gelmiştir. CNC tornalar, üretim sürecini hızlandırırken hata payını da minimuma indirmektedir.

Tornalama İşlemi Nasıl Gerçekleşir?

Tornalama süreci temel olarak şu adımlardan oluşur:

1. İş parçasının bağlanması – Parça torna tezgâhına sabitlenir.
2. Tezgâh ayarlarının yapılması – Malzeme türüne ve istenen ölçülere göre parametreler ayarlanır.
3. Kesme işleminin başlatılması – Talaş kaldırma işlemi uygulanır.
4. İşlemin sonlandırılması – İstenen boyut ve yüzey elde edildiğinde tezgâh durdurulur.
5. Ölçüm ve kontrol – Üretilen parça ölçülür ve yüzey kalitesi kontrol edilir.

Bu adımlar doğru uygulandığında, verimli ve kaliteli sonuçlar elde edilir.

Tornalama Çeşitleri

Endüstride kullanılan başlıca tornalama yöntemleri şunlardır:

• Dış Çap Tornalama: İş parçasının dış yüzeyinden talaş kaldırılarak istenilen çap elde edilir.
• Delik Büyütme (İç Çap Tornalama): Daha önce açılmış bir deliğin çapı genişletilir.
• Diş Açma: Parça üzerinde vida dişleri oluşturulur.
• Tırtıl Çekme: Yüzeye elmas desenli bir doku kazandırılarak tutuş kabiliyeti artırılır.
• Raybalama: Delik yüzeylerini pürüzsüzleştirmek ve daireselliği iyileştirmek için uygulanır.

CNC Tornalamanın Avantajları

• Daha yüksek hassasiyet sağlar.
• Seri üretimde hız ve tutarlılık sunar.
• Karmaşık parçaların üretimine imkân tanır.
• Manuel işlemlere göre daha az hata oranına sahiptir.

Kesme Parametreleri

Torna işleminin verimliliğini belirleyen bazı parametreler vardır:

• İlerleme Hızı: Kesici takımın iş parçası üzerindeki hareket hızı.
• Kesme Derinliği: Talaş kaldırma sırasında kesici takımın malzemeye daldığı derinlik.
• Kesme Hızı: İş parçasının kesiciye göre dönüş hızı.

Bunların yanında talaş kaldırma oranı, makine gücü ve takım geometrisi de süreci doğrudan etkiler.

Kaba ve Finiş Tornalama

• Kaba Tornalama: Parçadan fazla miktarda malzeme kaldırılarak kaba şekil elde edilir. Hızlıdır ancak yüzey kalitesi düşüktür.
• Finiş Tornalama: Daha az talaş kaldırılır, amaç yüzey kalitesini iyileştirmek ve hassas ölçüler elde etmektir.

Sonuç olarak kaba işleme üretim hızını artırırken, finiş işleme parçanın son halini ve kalitesini belirler.